Επειγόντως: «Καλλικράτης» και στα πανεπιστήμια

Ο νέος νόμος για τα πανεπιστήμια είναι πια πραγματικότητα. Οποιαδήποτε σύγκριση με την προηγούμενη ρύθμιση αποβαίνει καταλυτικά υπέρ του νέου νόμου. Βεβαίως και υπάρχουν αδυναμίες στο νόμο. Η εφαρμογή του στην πράξη θα τις αναδείξει και μπορούν μελλοντικά να διορθωθούν. Οι μεγάλες παθογένειες του προηγούμενου νόμου αίρονται και μια νέα προοπτική ανοίγεται για το πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, που μπορεί να το βγάλει από το χρόνιο μαρασμό. Η πανεπιστημιακή κοινότητα - αγνοώντας μια θορυβώδη μειοψηφία - οφείλει να δώσει την αναγκαία συνέχεια με τους οργανισμούς και τους εσωτερικούς κανονισμούς που ο νέος νόμος προβλέπει και με τους οποίους παρέχεται η διεκδικούμενη αυτονομία και ευελιξία για τα πανεπιστήμιά μας.

Αυτό όμως δεν αρκεί. Και δεν αρκεί γιατί το περίκλειστο που στεγανοποίησε το πανεπιστήμιο από την κοινωνία, οδήγησε σε τερατογεννήσεις. Θα επιχειρήσω μερικές αναφορές για να αναδείξω το πρόβλημα.

Τερατογέννηση πρώτη. Σε ποια χώρα του κόσμου υπάρχουν Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) και ταυτοχρόνως Ανώτατα Τεχνολογικά Ιδρύματα (ΑΤΕΙ); Όταν και τα ΤΕΙ μετεξελίχθηκαν άκριτα με νόμο σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ποια (στην ευχή) μπορεί να είναι η διαφορά τους από τα ΑΕΙ; Και επιτέλους: ποιες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας ικανοποιούνται με τη συγκεκριμένη «ανωτατοποίηση»; Θέλετε ένα παράδειγμα; Δείτε: στη Γερμανία για να ασκήσει κανείς το επάγγελμα του αισθητικού χρειάζεται τρία χρόνια σπουδές στο γυμνάσιο και ένα χρόνο σε δημόσια ή ιδιωτική σχολή αισθητικής. Δηλ. κάποιος στη Γερμανία μπορεί να ασκήσει το εν λόγω επάγγελμα άνετα στα 18 του χρόνια. Δείτε τώρα στην Ελλάδα. Για την άσκηση του συγκεκριμένου επαγγέλματος απαιτούνται 6 χρόνια μέση εκπαίδευση (γυμνάσιο – λύκειο) και τέσσερα χρόνια (αν είναι δυνατόν!) φοίτηση σε ΑΤΕΙ και αφού ο υποψήφιος περάσει την … ανθρωποθυσία των πανελληνίων εξετάσεων!!.

Αν το παράδειγμα δεν σας σοκάρει, δείτε το δεύτερο: Στα ελληνικά ΑΤΕΙ υπάρχουν και λειτουργούν Τμήματα νοσηλευτικής. Πολύ καλά θα σημείωνε κανείς. Έλα μου όμως που αντίστοιχα Τμήματα δημιουργήθηκαν και στις Ιατρικές Σχολές των ΑΕΙ. Ποια η διαφορά τους; Ποια ανάγκη ικανοποιούν; Οι νοσηλευτές των ΑΕΙ είναι ικανότεροι των νοσηλευτών των ΑΤΕΙ;

Παρόμοια παραδείγματα θα μπορούσε να σημειώσει κανείς άπειρα. Αν δεν θέλουμε να ομφαλοσκοπούμε και η κρίση να αποβεί ευκαιρία, η λύση για τους διαθέτοντες κοινό νου είναι απλή και επιβάλλεται επειγόντως. Τα ΤΕΙ πρέπει άμεσα να χαρακτηριστούν ως ανώτερες δημόσιες σχολές στις οποίες η φοίτηση δεν θα υπερβαίνει τα 3 χρόνια και η κατοχή του πτυχίου θα οδηγεί στην άσκηση συγκεκριμένου επαγγέλματος.

Τερατογέννηση δεύτερη. Ο πανεπιστημιακός πληθωρισμός. Χωρίς κανένα σχεδιασμό που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας στήθηκαν παντού ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, που ελάχιστα ανταποκρίνονται στα διεθνή standards. Υιοθετήσαμε - ελαφρά παραφρασμένο - το αλήστου μνήμης σύνθημα: «Κάθε πόλη και πανεπιστήμιο, κάθε χωριό και ΑΤΕΙ», λες και η ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου θα προέλθει με την αύξηση των ενοικιαζομένων δωματίων…. Πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και τοπικοί παράγοντες (ανάλογα με την ισχύ του καθενός) προχώρησαν σε μια άκριτη δημιουργία πανεπιστημίων που βγάζουν …. «μάτι». Παράδειγμα: Οικονομικό πανεπιστήμιο στην Αθήνα και Χαροκόπειο πανεπιστήμιο στην Αθήνα!!! Δυο πανεπιστήμια δηλ. στην ίδια γειτονιά με τον ίδιο οικονομικό προσανατολισμό. Πανεπιστήμιο Πατρών και (θεέ μου) πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας και πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας και ταυτόχρονα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας λες και Ελλαδίτσα μας εκτείνεται σε αποστάσεις Αυστραλίας ή Καναδά.

Τερατογέννηση Τρίτη. Ο πανεπιστημιακός πληθωρισμός δεν εκδηλώθηκε μόνο με την ίδρυση νέων πανεπιστημίων, αλλά και με τον πολλαπλασιασμό των πανεπιστημιακών Τμημάτων στα ήδη λειτουργούντα. Πανεπιστημιακοί και πολιτικοί και οι δυο για τους δικούς τους λόγους (οι μεν με περισπούδαστες προτάσεις και οι δε με υποκριτικές αιτιολογήσεις) προχώρησαν σε μια άκριτη δημιουργία τμημάτων, των οποίων ο πληθωρισμός αποτελεί αληθινό πέδικλο στην προσπάθεια για ποιοτική αναβάθμιση.

Δείτε: στο Πάντειο πανεπιστήμιο υπάρχει και λειτουργεί Γενικό Τμήμα Δικαίου χωρίς φοιτητές και περίπου 25 μέλη ΔΕΠ (καθηγητές δηλ. διαφόρων βαθμίδων) που αναζητούν εναγωνίως φοιτητικό ακροατήριο, όπως επίσης Τμήμα κοινωνιολογίας και παράλληλα Τμήμα κοινωνικής ανθρωπολογίας και βεβαίως Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής (με 200 τουλάχιστον εισακτέους έκαστον) !… Στην Ελλάδα υπάρχουν τρία πανεπιστημιακά τμήματα νομικής και τέσσερα πολιτικής επιστήμης. Δημιουργούν στρατιές ανέργων πτυχιούχων γιατί οι εισερχόμενοι φοιτητές δεν στοιχούν στις ανάγκες της ελληνικής αγοράς εργασίας. Χρειάζεται επειγόντως μείωση. Ούτως εχόντων των πραγμάτων ο τότε υπουργός Παιδείας κ. Στυλιανίδης αντί να μειώσει, διπλασίασε τον αριθμό των εισακτέων στη νομική Θράκης και (…κρατηθείτε) δημιούργησε ένα πέμπτο τμήμα πολιτικής επιστήμης επίσης στο πανεπιστήμιο Θράκης! Στο όνομα μιας ύποπτης και αμφιλεγόμενης ανάπτυξης ενός συγκεκριμένου τόπου (από τον οποίο …τυχαία κατάγεται και ο αποφασίζων υπουργός παιδείας) θυσιάζονται οι αναπτυξιακές δυνατότητες μιας ολόκληρης χώρας με άγαρμπο βιασμό των κανόνων της λογικής που λέει απλά, ότι το πανεπιστήμιο δεν δημιουργείται για να πωλούνται περισσότεροι καφέδες τύπου … φραπέ σε ένα συγκεκριμένο τόπο, αλλά για να προάγεται η γνώση και η επιστήμη κάτω από συγκεκριμένους κανόνες και προϋποθέσεις.

Αφήνω τελευταία τις πανεπιστημιακές εξειδικεύσεις και τα αντίστοιχα μαθήματα. Εδώ πρέπει κανείς να ελέγξει το νευρικό του σύστημα για να μπορέσει να παρακολουθήσει τα πράγματα. Επειδή, για παράδειγμα, ο καλός ερευνητής ασχολήθηκε με τη σεξουαλική ζωή του βατράχου σε περίοδο ανομβρίας, επιμένει αυτό να αναχθεί και σε διδακτέο μάθημα και να διανεμηθεί στο φοιτητή το αντίστοιχο ερευνητικό εγχειρίδιο ως διδακτικό βιβλίο!. Υπερβολή; Νομίζετε. Αν σας συνοδεύσω στα άδυτα του πανεπιστημιακού χώρου, θα αισθανθείτε ή ακατάσχετες εντερικές διαταραχές η θα καταληφθείτε από μια τάση τρανταχτού γέλιου. Δεν θα αναφέρω εν προκειμένω συγκεκριμένα παραδείγματα (έχω πολλά) γιατί θα φωτογραφίσω ανθρώπους και στόχος μου δεν είναι ο προσωπικός διασυρμός αλλά η ανάδειξη του προβλήματος.

Υπάρχει γιατρειά; Υπάρχει. Άμεση εφαρμογή του νέου νόμου με τον οποίο ανοίγεται το πανεπιστήμιο στην κοινωνία για να φωτιστούν οι τερατογεννήσεις και μαχαίρι σε όλα τα τερατογεννήματα. Σήμερα, η ελληνική δημόσια διοίκηση σε όλο της εύρος ένα μόνο μέτρο χρειάζεται επειγόντως: την περικοπή της κατά το ήμισυ. Αμέσως όλα τα προβλήματά της και οι αδυναμίες της θα αρθούν περίπου αυτόματα. Με ελάχιστες παρεμβάσεις. Επιτέλους, τον ορθολογισμό δεν υπηρετεί το πανεπιστήμιο;

ΥΓ. Οι παραπάνω διαπιστώσεις δεν πρέπει να αμαυρώνουν τις λαμπρές οάσεις που υπάρχουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο, γιατί προφανώς δεν είναι όλα μαύρα. Υπάρχουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο λαμπροί επιστήμονες – ακαδημαϊκοί δάσκαλοι με αστραφτερό ακαδημαϊκό ήθος, πρωτοποριακά πανεπιστημιακά τμήματα, κοπιαστική και θαυμαστή ερευνητική προσπάθεια.

Σημείωση: το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «τα νέα» σελ.8 της 14- 12-2011