Στις δύσκολες μέρες που περνάμε, μια είναι η θεραπεία: οι σκληρές αλήθειες, μη πάει και αλλάξει τίποτα σ' αυτόν τον έρμο τον τόπο.
Όποιος αντέχει τις αλήθειες, ας διαβάσει το παρακάτω κείμενο.
«Επαναστατικός κομφορμισμός
Δημοσθένης Κούρτοβικ
Είναι μύθος, ιδιαίτερα διαδεδομένος στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, ότι η νεολαία είναι από τη φύση της προοδευτική. Χονδροειδή εθνικά αφηγήματα, η αιώνια μέθοδος της παπαγαλίας, πολύ συχνά και η έξωθεν κομματική χειραγώγηση όριζαν το πλαίσιο μέσα στο οποίο έπρεπε να εκδηλώνεται η νεανική ορμή.
Κάποιου δαίμονα το καπρίτσιο τα έφερε έτσι ώστε οι μαθητικές καταλήψεις και διαδηλώσεις για το Μακεδονικό και άλλα «εθνικά θέματα» να συμπέσουν με την προβολή της ταινίας «Η σιωπηλή επανάσταση». Στην ταινία αυτή, μαθητές ενός λυκείου της Ανατολικής Γερμανίας το 1956 αποφασίζουν να τηρήσουν, την ώρα του μαθήματος, δύο λεπτών σιγή προς τιμήν των πεσόντων της «αντιδραστικής», για το καθεστώς της χώρας τους, ουγγρικής εξέγερσης.
Η σύμπτωση αναδεικνύει την αντίθεση. Τονίζει τη διαφορά ανάμεσα σε μια αληθινά αυθόρμητη, ακαθοδήγητη πράξη νεανικού ιδεαλισμού και τον αγελαίο κομφορμισμό του θρανίου, που στήνει μια θορυβώδη, παρδαλή παράσταση υποδυόμενος την εξεγερμένη νεολαία. Εκεί, μαθητές που δρουν χωρίς υποκίνηση από κόμματα και οργανώσεις ούτε, φυσικά, από τους καθηγητές τους, συνειδητούς άλλωστε υποστηρικτές ή πειθήνιους υπηρέτες του καθεστώτος. Εδώ, μαθητές που έχουν πίσω τους σε ρόλο υποβολέα ένα σύμπλεγμα θεσμικών και παραθεσμικών φορέων.
Εκεί, νέοι που προχωρούν σ’ ένα διάβημα κατάφωρα αντίθετο με τα θέσφατα της προπαγάνδας που το καθεστώς θέλει να ενσφηνώσει στα μυαλά τους. Εδώ, νέοι που μέσα από τελετουργίες αντίστασης στο «προδοτικό σύστημα» πιστοποιούν πόσο βαθιά διαποτισμένοι είναι από την ιδεολογία και τη φροντισμένη ιστορική άγνοια που τους ενσταλάζει το ίδιο αυτό σύστημα. Εκεί, η φωνή της καρδιάς, για να δανειστούμε τη γλώσσα του ρομαντισμού. Εδώ, η φωνή του παρασυμπαθητικού.
Είναι μύθος, ιδιαίτερα διαδεδομένος στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, ότι η νεολαία είναι από τη φύση της προοδευτική. Οι νέοι έχουν ευαισθησίες και παρορμήσεις που μπορεί να πάρουν έκφραση δημιουργική και ρηξικέλευθη, έκφραση μηδενιστική ή, τέλος, έκφραση που δεν είναι έκφραση αλλά μίμηση καθιερωμένων προτύπων. Το ποιον από αυτούς τους δρόμους θ’ ακολουθήσουν εξαρτάται κυρίως από την παιδεία. Η παιδεία είναι αυτή που θα καλλιεργήσει τη διερευνητική και κριτική ή τη νωθρή και κομφορμιστική σκέψη. Όση προπαγάνδα και αν έκανε το καθεστώς της κομμουνιστικής Γερμανίας στα σχολεία του, δεν μπορούσε να παρακάμψει το τραύμα του ναζισμού, της παραίτησης από την ατομική ευθύνη και της καταστροφικής εθελούσιας υποταγής σ’ έναν τύραννο. Έσπειρε τον σπόρο και για τη δική του, έμμεση αμφισβήτηση, στο όνομα αρχών που το ίδιο κήρυττε. Άθελά του έκανε τη Βουδαπέστη για τους μαθητές αυτό που θα εύχονταν να είχε γίνει το Βερολίνο των γονιών τους είκοσι χρόνια πριν.
Στην Ελλάδα, ούτε επεξεργασμένα ιστορικά τραύματα ούτε εκπαιδευτικά συστήματα που προάγουν την ανεξάρτητη, κριτική σκέψη και την αυτόνομη πρωτοβουλία κατεύθυναν ποτέ την επίσημη παιδεία, με λίγες θνησιγενείς εξαιρέσεις. Χονδροειδή εθνικά αφηγήματα, η αιώνια μέθοδος της παπαγαλίας, πολύ συχνά και η έξωθεν κομματική χειραγώγηση όριζαν το πλαίσιο μέσα στο οποίο έπρεπε να εκδηλώνεται η νεανική ορμή. Το 1903 έξαλλοι φοιτητές, υποκινούμενοι από έναν αντιδραστικό φιλόλογο, έκαναν πεδίο κανονικής μάχης την Αθήνα με αφορμή τη μετάφραση της «Ορέστειας» στη δημοτική. Το 1962 οι μαθητές διαδήλωναν για «15% στην παιδεία», αλλά το αίτημα είχε κομματική προέλευση και πολλοί ανήλικοι διαδηλωτές (το θυμάμαι αυτό καλά) ούτε καν ήξεραν τι ήταν αυτό που φώναζαν. Το 2011 παρελαύνοντες μαθητές μούντζωναν τους επισήμους, αλλά δεν έκαναν τίποτε περισσότερο από το να πιθηκίζουν πρακτικές που είχαν παγιωθεί στις πλατείες των «Αγανακτισμένων» με κομματικές ευλογίες και παραινέσεις.
Διαβάζω σχόλια που ανάγουν τη μαθητική αναταραχή των ημερών στην οργή των νέων για τις προηγούμενες γενιές, που τους ετοίμασαν ένα μέλλον στενού και σκοτεινού ορίζοντα. Μακάρι να ήταν έτσι. Οι μαθητές τότε θα κατάγγελλαν πριν από οτιδήποτε άλλο μια παιδεία που τους βγάζει στον κόσμο αδαείς και άχρηστους. Δυστυχώς, όμως, οι «νεολαιίστικες» κινητοποιήσεις στη σύγχρονη Ελλάδα, όποια ιδεολογική ετικέτα και αν έχουν, είναι στην πραγματικότητα βαθιά συντηρητικές. Διεκδικούν τη διαιώνιση ενός συστήματος βασισμένου στον παρασιτισμό και στον κομματικοποιημένο κρατικό πατερναλισμό. Ούτε η επίδειξη «πατριωτικού πάθους» της περασμένης εβδομάδας ούτε οι αναμενόμενες, επετειακές βακχικές τελετές της τρέχουσας μπορούν να το κρύψουν αυτό».
Πηγή: Protagon.gr
